زندان ، زندان است با دیوارهای بلندی که روی آنها  پوشیده از سیم خاردار و برجکهای نگهبانی که با دقت اطراف را زیر نظر دارند "

زندان جائیست که قرار است هر کس پس از گذراندن دوران محکومیتش متنبه شود و بعنوان فردی با شخصیت جدیدی وارد جامعه گردد . انتشار کلیپ های تقطیع شده از زندان اوین ،  تخریب زحمات و خدمات زندانبان ها ، من را برآن داشت بعنوان خبرنگاری مستقل وارد 4 مجموعه زندان مرکزی شهرکرد، اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی استان ، کانون اصلاح و تربیت و بند نسوان شوم و از نزدیک مشاهداتم را منتشر کنم .

آنچه میخوانید روایت بازدید چندین ساعته بنده بعنوان خبرنگار رسانه ای مستقل از زندان مرکزی شهرکرد است .

بعنوان اولین رسانه  مکتوب و مستقل در استان که همواره سعی کرده ام صراحت و شفافیت و واقعیات را منتشر کنم  با هماهنگی و مکاتبات لازم اجازه یافتم یک روز از زندان شهرکرد بازدید کنم .

 ساعت 9 صبح به همراه آقای  عبدالله زاده معاون سلامت، اصلاح و تربیت زندان استان و آقای  اسماعیلی مسئول روابط عمومی زندانها عازم زندان شهرکرد شدیم . پس از حدود یک ربع به درب ورودی زندان فرخشهر رسیدیم . قبل از ورود به محوطه زندان تصورم این بود داخل محوطه مامورینی با اسلحه و باتوم مشغول گشت زنی و ایجاد نظم و نظارت  بین زندانیان باشند !! اما بر خلاف تصورم با فضایی آرام و بدون تنش مواجه شدم.

پس از ورود از درب بزرگ ریلی زندان ، اولین ساختمانی که وارد آن شدم واحد سلامت . مراقبت بدو ورود بود ، اولین جایی که زندانیان به محض ورود برای مشاوره و تشکیل پرونده وارد آن شده  تا  از آنها آزمایش های لازم از جمله تست کرونا گرفته شود و مورد مشاوره مذهبی و روانشناسی قرار می گیرند . اولین سوالم از مسئول بهداری زندان ،کرونا و واکسن زدن به زندانیان بود که فورا گفت ما هر دو دوز واکسن کرونا  را به تمامی زندانیان،پرسنل و سربازان وظیفه تزریق کرده ایم .

ساختمان بهداری شامل اتاق های بستری ، روان درمانی ، متادون درمانی ، دندانپزشکی ، رادیولوژی ، آزمایشگاه و داروخانه ای مجهز بمنظور  تشکیل پرونده اولیه پزشکی زندانیان  بود که از نظر ساختمان و رعایت بهداشت و نظافت ،  دست کمی از بیمارستان کاشانی شهرکرد نداشت . گفتگوی خودم را با دکتر باقری روانشناس  زندان که مشغول معاینه برخی زندانیان بود آغاز کردم . وی گفت : درصد زیادی از زندانیان جدید الورود دچار مشکلات عصبی ، استرس و پرخاشگری ، سابقه خود زنی و یا اقدام به خودکشی هستند که پس از تشکیل پرونده تحت درمانهای لازم قرار خواهند گرفت  . دکتر باقری ادامه داد پس از بررسی های لازم ، زندانی وارد بند شده و بسته به اطلاعات پرونده تشکیل شده  ، تحت آموزش و مراقبت های های لازم قرار خواهد گرفت  .

ورود به اولین بند زندان برای خبرنگاری که فقط از تلویزیون بندهای زندان را دیده است جالب بود ،  به همراه  معاونت سلامت  اصلاح و تربیت زندان استان  ، وارد یکی از بندها که شباهت زیادی به سالن مدارس  که در ورودی آن تابلوهای مختلف ، کاپ های قهرمانی و لوح های تقدیر نصب شده بود شدم  . در ورودی اولین سالنی که وارد آن شدم اتاقک هایی قرار داشت که زندانیان با تماس تصویری با دادگاه شرکت کرده  و به سوالات قاضی پرونده خود پاسخ و دفاعیات خود را ارائه می دادند ، ندیدن خودروهای اعزام و بدرقه زندانیان به دادگاه شهرکرد و حتی دیگر شهرستان ها دلیلش اقدامات اخیر قوه قضائیه و اجرای دقیق دادرسی الکترونیک و دیجیتالی شدن روند قضایی است که تاکنون اطلاع کمی از آن داشتم .

 

در این قسمت سالن هایی تحت عنوان کارگاه های اشتغال به ابعاد 3 متر در حدود 50 متر قرار داشت که  زندانیان ( مددجویان )  مشغول کار بودند ، سری به کارگاه ها زدم  که پشت هر میز کوچک ، یک زندانی ( مددجو )  مشغول ساخت اجزا مختلف تسبیح با استفاده از هسته های خرما که از زاهدان و خوزستان وارد می گردد بودند . برخی نیز با استفاده از چرم مشغول ساخت کیف و.. چرمی بودند . یکی از زندانیان گفت به جرم مالی سه سالی است وارد زندان شده و حدود یکسال است آموزش ساخت مصنوعات چرمی را گذرانده و مشغول کار است . یکی از  زندانیان دیگر گفت کیف پول چرمی که مشغول ساخت آن است در بازار حدود یکصد هزار تومان بفروش میرسد و برای تهیه مواد اولیه حدود 45 هزار تومان هزینه شده و درآمد حاصل از آن را دریافت میکند . زندانی دیگر فروش تسبیح در بازار را حدود 600 هزار تومان عنوان کرد که  روزانه از ساعت 8 و نیم تا 12 ظهر و از ساعت 2 تا حدود 5 مشغول کار هستند . برخی زندانیانی که در این کارگاه ها مشغول کار بودند به جرم قتل و سرقت محکوم شده بودند ولی با صبر و حوصله خاصی مشغول کار بودند . آقای عبدالله زاده توضیح داد که بیش از 60 درصد مددجویان شاغل هستند و این رقم تا پایان سال به 80 درصد خواهد رسید و درآمد هر زندانی به خود او و خانواده اش تعلق میگیرد .

قبل از ورود به محلی که زندانیان نگهداری میشدند یک روحانی خونگرم توجه ام را جلب کرد . ایشان مسئول فرهنگی بند بود . از وظایف ایشان در بند سوال کردم گفت : چهار روحانی وظیفه راهنمایی ،  مشاوره  در مسائل عقیدتی ، اصلاح و تربیت و ..  زندانیان را برعهده دارند که با توجه به کمبود مربی بعضا از زندانیانی که سواد و تخصص کافی دارند از وجود انها در این خصوص استفاده میشود . تحصیلات ابتدایی و راهنمایی ،کتابخوانی ، ورزش، قرآن،آموزش های فنی و حرفه ای ، احکام و عقائد از جمله کلاس هایی  هستند که باید روزانه در ساعات تعیین شده بگذرانند . این روحانی که با انرژی زیادی صحبت میکرد گفت ما سعی کردیم وقت زندانی را با برنامه های مختلف فرهنگی و تربیتی پر کنیم.

وارد اولین  بند  با  اتاقهایی با تعداد حدود 20 تخت که زندانیان در کف اتاق بسیار منظم نشسته بودند شدم  ،  مددجویان در اتاق در کنار تخت خود تحت عنوان پا تختی ( نشسته ) مشغول ساخت مصنوعاتی از جمله انواع صنایع دستی ، سرکلیدی و تزئینات و.. بودند . به محض عبور از جلوی هر اتاق یکی از مددجویان  که ظاهرا نماینده آنها بود با صدای بلند ذکر صلوات میگفت و بقیه بلند صلوات میفرستادند . تعداد زندانیان ظاهرا بیش از ظرفیت اتاق بود اما نظم ، نظافت و  برخورد و رعایت قوانین زندان در آنان کاملا مشهود بود . پس از عبور از درون بند که در دو طرف آن اتاق زندانیان بود از  سرویسهای بهداشتی و حمام که کاملا بهداشتی بودند بازدید کردم و از چند نفر از زندانیان در مورد خدمات زندان ، برخورد زندانبان ها ، و.. سوال کردم که اعلام رضایت داشتند  .

حدود ساعت 10 نیم بازدیدم را از کارگاههای اشتغال اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی  ادامه دادم که جرم زندانیان این زندان مواد مخدر بود   ، در این کارگاهها زندانیان به مونتاژ سیم و قطعات موتور سیکلت ، مونتاژ و لحیم کاری بورد و لامپ های ال ای دی ، مونتاژ قطعات به سفارش کارخانه برفاب شهرکرد و  ساخت مصنوعات چرمی که توسط کارخانه های مربوطه سفارش داده شده بود  مشغول بودند . یکی از زندانیان در پاسخ به سوال اینکه  درآمد ماهیانه شما چه میزان و آن را چکار میکنید ؟  گفت : از حدود 800 هزار تومان به بالا که این درآمد را برای امرار معاش  خانواده هایمان ارسال میکنیم . یکی از صحنه های جالب این کارگاهها ،  فرش بافی یکی از زندانیان بود که گفت حدود 2 سال است فرشبافی را شروع کرده و چهارسالی میشود  در زندان است و ظاهرا 11 سال حکم زندان دارد . این مدد جو با چنان انگیزه و انرژی مشغول کارش بود که حتی هنگام کار پاسخ سوالاتم را میداد و کارش را متوقف نمیکرد . در کنار هر کارگاه ، زمین هواخوری تقریبا شبیه زمین والیبال با دیوارهای یلند  با سیم های خاردار وجود داشت  .

از  دومین کارگاه که خارج شدم در مسیرم کارگاه بلوک زنی و موزاییک سازی و صنایع بتنی قرار داشت که بیش از ده زندانی مشغول کار بودند . سرپرست این زندانیان گفت  یکی از با کیفیت ترین بلوک و موزاییک های شهرکرد اینجا تولید می شود و حتی گاهی سفارش بقدری زیاد است که نمیتوانیم جوابگوی نیاز سفارش دهندگان باشیم . زندانیانی که در این کارگاه کار میکردند حدود 2 میلیون تومان درآمد ماهیانه دارند.

در ادامه مسیر ،  ساختمانی تازه ساز و شیکی وجود داشت که گفتند توسط خیرین ساخته شده که در آن  اتاقهای  ملاقات زندانیان قرار دارد   . تعدادی از زندانیان با خانواده هایشان دیدار حضوری داشتند ، تعدادی از داخل کابین با گوشی با اعضا خانواده هایشان صحبت میکردند و تعداد 7  اتاق در قسمت مجزای این ساختمان با امکانات بسیار عالی از جمله تخت دونفره ، سرویس بهداشتی و حمام و آشپزخانه کوچکی با کولرهای گازی قرار داشت که به درخواست زندانی دیدارهای خصوصی و شرعی صورت میگیرد . نکته جالب توجه این قسمت وجود اتاقی تحت عنوان اتاق کودک با مجهزترین وسایل بازی مختص کودکان که حتی در شهرکرد نخواهی یافت قرار داشت که هنگام دیدار خصوصی مرد با همسرش ، کودک وی کاملا سرگرم بازی خواهد بود و نکته دیگر اینکه اتاق های شرعی در دوران کرونا به خاطر رعایت پروتکل های بهداشتی  سوت و کور بودند !!

وارد بند اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی استان  که محکومین مواد مخدر در آن نگهداری میشدند شدم . در این بند که تعداد زیادی محکوم وجود داشت  اکثرا افراد بالای  40 سال سن داشتند  . از یکی از زندانیان که فردی حدود 50 ساله بود سوال کردم به چه جرمی و چند سال زندان میباشد و چه مدت دیگر بایستی تحمل زندان داشته باشد گفت : من 2 سال است زندان هستم به جرم فروش مواد مخدر و باید 5 سال دیگر زندان باشم . این زندانی در رابطه با وضعیت بهداشت و سرویس خدمات از وضعیت زندان ابراز رضایت کامل داشت و گفت نسبت به دفعه قبل  که در زندان بودم وضعیت خیلی خوب شده اما نگفت چند سال قبل به چه جرمی زندانی شده است که این دفعه دوم زندانی شدن وی است !!

گفتگو با روانپزشک  اردوگاه دیدار بعدی ام بود . دکتر مولوی آزاده دفاع مقدس که خود زندانی بودن را در زمان اسارت در جنگ با دشمن بعثی تجربه کرده است گفت : ما در زندان مشاوره در مورد سبک زندگی ویژه زندانیان جدیدالورد داریم و علاوه بر مشاوره برای کنار آمدن با شرایط زندان  و همچنین برای کسانی که دوران محکومیت را گذرانده اند و میخواهند به جامعه برگردند مشاوره برگزار میکنیم . وی پرونده یکی از زندانیان رابرای نمونه نشانم داد که اطلاعات دقیقی از خانواده ، سبک زندگی ، درگیری های خانوادگی ، مشکلات مالی ،اختلالات روحی و روانی مثل اقدام به خودکشی و علت آن و ده ها موضوع دیگر در آن با جزئیات ثبت و ضبط شده بود . دکتر مولوی گفت پس از مشاوره های بالینی دقیق ، اگر متوجه شویم فرد زندانی دچار مشکلات شدید روانی و اختلالات شخصیتی است حتما به مسئولین زندان  و بندها  گزارش خواهیم کرد تا فرد مورد نظر بیشتر تحت نظر و مراقبت بوده  و از هر گونه اتفاق ناگوار جلوگیری خواهیم کرد .

ساعت 12 از اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی زندان در حال خارج شدن بودم که ماشین مخصوص حمل ناهار ، مشغول پیاده کردن ناهار کارمندان و زندانیان بود ، بخشی از غذا رابرای چشیدن  برداشتم ، از نظر کیفیت طبخ برنج و کوبیده تعجب کردم ، غذای زندان و زندانبان از یک دیگ توزیع شد.

کانون  اصلاح و تربیت دیگر مجموعه ای  بود که وارد آن شدم  ، ساختمانی شبیه یکی از بهترین مدارس غیر انتفاعی سطح شهرکرد .  مسئول مربوطه  در معرفی این قسمت گفت : کسانی که زیر 18 سال مرتکب جرم میشوند در این کانون نگهداری خواهند شد  . وی گفت بچه هایی که در اینجا نگهداری میشوند برنامه های فرهنگی و اشتغال برای آنان اجرا خواهد شد وی گفت ماندگاری کسانی که در این کانون نگهداری میشوند زیر یکسال است و سعی میکنیم یک سوم حبس را که کشیدند طبق ارفاقات قانونی با حکم دادگاه آنان را تحویل خانواده هایشان  دهیم .

از خوابگاه و محل نگهداری آنان بازدید کردم شش نفر در کانون اصلاح و تربیت  نگهداری میشدند که فضایی بسیار زیبا و آرامبخشی بود . با چندتا از این بچه ها صحبت کردم همگی از برخورد مسئولین، امکانات و شرایط نگهداری راضی بودند. از مسئول کانون اصلاح و تربیت در خصوص وضعیت خانوادگی این بچه ها سوال کردم اظهار داشت : فقر فرهنگی و مشکلات خانوادگی والدین علت کشانده شدن این بچه ها به سوی اعمال مجرمانه است. وی برای ادامه تحصیل این بچه ها گفت : با پیگیری و هماهنگی هایی که با آموزش و پرورش داریم دروس در مقاطع مختلف به آنان آموزش داده میشود و در پایان ترم از آنها امتحان گرفته خواهد شد  . مسئول کانون گفت بچه هایی که در این کانون بوده اند علاوه بر اموزش های مختلف خطاطی ، نقاشی و ..  در مسابقات مختلف شرکت میکنند که آثار آنها در نمایشگاهی در اتاق جنب سالن نگهداری میشود .  در کنار ساختمان کانون اصلاح و تربیت فضای سبز بسیار زیبا و درختان بادام زیادی وجود داشت که شبیه باغ های بادام اطراف شهر سامان بود . مسئول کانون  در این رابطه گفت : دو زندانی توسط دادگاه در اجرای طرح جایگزین حبس مقرر شد بجای اجرای حکم آنان این محوطه را درختکاری و اکنون این درختان دو ساله هستند و این بچه ها  با علاقه  از فضای سبز و درختان بادام  حفاظت و نگهداری کنند .

محل نگهداری  زنان زندانی آخرین بازدید من بعنوان یک خبرنگار مستقل از بندهای  زندان شهرکرد بود ، ابتدای بند زنان فروشگاهی وجود داشت  که تولیدات از جمله بافته های تولید شده آنان جهت بازدید و فروش گذاشته شده بود  و در کارگاه های این  بند دارهای قالی گذاشته شده بودند که برخی زنان زندانی ، روزانه مشغول کار  هستند  . مسئول بند نسوان که یک خانم با تجربه بود گفت کلاسهای خیاطی ، ملیله دوزی ، قالی بافی برای زنان از همان بدو ورود بعلاوه کلاسهای قرآن و تربیت بدنی نیز برگزار میشود که زندانیان می توانند در آن شرکت کنند .  وی گفت مانند زندانیان مرد مشاوره های روانشناسی ، پزشکی و.. نیز برای زنان زندانی انجام میشود . وی در خصوص میزان سواد و نوع جرم زنان زندانی این زندان گفت اکثرا زیر دیپلم و با جرمهای مواد و مالی هستند .پس از گفتگو با رئیس بند وارد بندهای زنان که سه اتاق  و یک نمازخانه بود شدم .

تعدادی از اینکه یک خبرنگار وارد بخش آنان شده متعجب بودند ، برخی مشغول ساخت عروسک و برخی نیز در مسجد بند مشغول آموزش کلاسهای عقیدتی و سبک زندگی بودند . از یکی از زنان قیمت عروسکها را سوال کردم که گفت قیمتها از 35 هزار تومان شروع میشود . یکی از زندانیان گفت من به جرم خرید و فروش مواد الان 4 ماه است اینجا هستم و محکوم به 15 سال زندان شده ام . از رفتار زندانبانها و خدمات زندان سوال کردم گفت : برخورد زندانباها واقعا خوب و دلسوزانه است و احترام متقابل رعایت میشود . یکی دیگر از زندانیان که دارای یک بچه شش ماهه است گفت وقتی ازدواج کردم شوهرم معتاد به مواد مخدر بود و من در کنار شوهرم معتاد شدم .وی گفت به مرور اعتیادم بیشتر شد تا اینکه به شیشه معتاد و حین خرید و فروش مواد دستگیر شدم .

در بازدید از بندها و گفتگو با  زندانیان تعدادی گلایه داشتند که سیستم قضایی به درخواست عفو ، آزادی مشروط و مرخصی و .. آنان توجه نمیکند لذا به سراغ آقای سید مهدی صالحی معاون دادستان عمومی و انقلاب و قاضی ناظر مستقر در زندان مرکزی شهرکرد رفتم تا پاسخ ایشان را بشنوم .

معاون دادستان اظهار داشت : بیشتر زندانیان که سواد و اطلاعات کافی از قوانین و بخشنامه های قضایی ندارند و گاهی دچار فقر فرهنگی هستند   تصور میکنند سیستم قضایی در حق آنان اجحاف کرده و به درخواست آنان پاسخ منفی میدهد در صورتی که اینطور نیست . وی با بیان یک مثال به توضیح گلایه های زندانیان پرداخت . وی افزود : یک زندانی بایستی  یک سوم مدت زندان را کشیده باشد تا مشمول آزادی مشروط شود ، حسن اخلاق و رفتار و انضباط شرط دوم آزادی مشروط است ، شرط سوم جبران ضررهای مادی شاکی است وی گفت باید بررسی کنیم ببینیم ضررهایی که به شاکی از جمله تخریب منزل ، ماشین و.. را  وارد شده است آیا جبران انجام شده  یا خیر ؟ که این شرط یکی از مهمترین شروطی است که برخی زندانیان از طولانی بودن این روند  اطلاع ندارند و به همین دلیل  ابراز نارضایتی میکنند  .

صالحی در مورد پابند الکترونیکی که برای برخی زندانیان استفاده  میشودگفت : زندانی باید وارد زندان شده و  موجودی زندان محسوب شود ،  طبق قانون جرائم خاص زندانی باید یک چهارم محکومیت خود را کشیده باشد ، حسن اخلاق و رفتار ، جزای نقدی ،  رد مال  و بدهی مالی را  نیز باید  انجام داده باشد تا با پابند الکترونیکی موافقت گردد  .  وی گفت ما از شنبه تا چهارشنبه در زندان حضور داریم و با دقت درخواستهای زندانیان را بررسی میکنیم و اگر با درخواست زندانی موافقت اولیه صورت گرفت  درخواست وی به شورای طبقه بندی زندانیان ارجاع داده میشود که دو روز در هفته برگزار خواهد شد  .  صالحی با بیان اینکه ما در زندان با طیفی از مجرمان جامعه سروکار داریم و قطعا با آنان برخورد قضایی شده است طبیعی است که برخی از آنان ناراضی باشند . معاون دادستان گفت : اگر به فردی گفته شود بمدت دو یا چند روز یا چند هفته از منزل خود خارج نشود بدون شک آن فرد دچار مشکلات عصبی و روحی میشود حالا اگر فردی چند سال در زندان باشد و نتواند از محیط روزانه و تکراری خارج شود قطعا دچار مشکلات عصبی خواهد شد که ما این شرایط را درک میکنیم  و تمام تلاش خود را برای بازگشت سعادتمندانه او به جامعه و کانون خانواده انجام می دهیم .

در چند ساعتی که در زندان بودم با تعدادی از زندانبانهای نیز گفتگو کردم  یکی از زندانبانها گفت 21 سال است در زندان کار میکنم ، و با وجود محیط پر استرس و مواجهه با انواع مشکلات ،قانون مشاغل سخت و زیان آور  را برای ما اعمال نمیکنند . وی گفت در بهترین ساعات روز در یک محیط بسته با تعدادی از مجرمین مختلف بودن ، شنیدن درد دل زندانیان ،مواجه با بیماری های مختلف، دیدن مجازات ها،مشاهده سختی معیشت خانواده زندانیان و... اثرات روحی روانی بر تک تک زندانبانها گذاشته است  اما متاسفانه قانون مشاغل سخت وزیان آور برای ما دیده نشده است و امیدواریم ریاست محترم سازمان زندانها این مشکلات را پیگیری و حل نمایند . این زندانبان یکی از بهترین خاطره خود از زندان را چنین بیان کرد : زندانی داشتیم که وقتی وارد زندان شد مدرک تحصیلی اش ابتدایی بود اما روزی که مرخص شد با مدرک دانشگاهی وارد جامعه شد و در حال حاضر  دارای شغل و موقعیت اجتماعی خوبی است . وی گفت کسانی بودند که وقتی زندانی شدند هیچ تخصص و حرفه ای نداشتند اما روزی که وارد جامعه شدند یک متخصص و کارآفرین شده اند و اکنون کارگاه بزرگی را اداره میکنند .

دیدار من از زندان شهرکرد، اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی و کانون اصلاح و تربیت  به پایان رسیده بود و اکنون به این موضوع فکر می‌کردم که با وجود چنین مدیریتی که زندان را به مکانی برای اصلاح و تربیت انسان‌ها تبدیل کرده است بی‌شک از خیلی از بزهکاری‌ها و جرم و جنایت‌های موجود در جامعه کاسته خواهد شد . به امید روزی که با از بین رفتن جرم و جنایت شاهد هیچ ندامتگاهی در این مرز و بوم نباشیم.

روزنامه دیده بان از جناب آقای حمیدرضا حیدری مدیرکل زندانهای استان بخاطر همکاری های لازم جهت بازدید از زندان مرکزی شهرکرد صمیمانه قدردانی میکند .

انتهای پیام/

دیده بان زاگرس