آسيب هاي اجتماعي

در مورد راهكارهاي اصلاح و بهبود آسيب هاي اجتماعي هم نظر هاي مختلفي وجود دارد. عده اي روش ایجابی را تجويز مي كنند و عده اي ديگر به روش هاي سلبی اعتقاد دارند.  جوامعي هم وجود دارند كه به اين مسائل نگرشي علمي و منطقي دارند و سعي مي كنند با قبول وجود اين آسيب ها، علت آن ها را با استفاده از روش هاي علمي بشناسند و براي حذف يا به حداقل رساندن آن ها از روش هاي منطقي سود ببرند. اين جوامع، آنهايي هستند كه در آن ها انباشت علمي صورت گرفته و در اثر ارتباط با فرهنگ هاي مختلف به سطحي از آگاهي رسيده اند كه به حق آزادي و برابري انسان ها و حق برخورداري تمامي انسان ها از حقوق مادي و معنوي اعتقاد داشته باشند.

آن چه در مورد آسيب هاي اجتماعي در ايران مي توان گفت اين است كه موضوع آسیب ها به وضعيت فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و اجتماعي حاكم بر جامعه بر می گردد و آسيب هاي اجتماعي علاوه بر اين كه مسئله اي اجتماعي شمرده مي شوند، پیشگیری و مقابله با آنها بار اعتقادی و ارزشي نيز دارد. يعني يك آسيب كه در يك جامعه ي با سياست ليبرال، فقط يك جرم محسوب مي شود، در ايران علاوه بر جرم بودن، گناه به شمار مي رود.   اين نگرش خاص به مسئله ي اجتماعي باعث مي شود كه مجرم يا منحرف علاوه بر آن كه جامعه و دولت را عامل انحراف خود بداند، خودش راهم گناه كار مي بيند.

سياست هاي اجتماعي هر جامعه اي روش هاي مختلفي را در برخورد با آسيب هاي اجتماعي پيشنهاد مي كند. شيوه ي برخورد با اين مسائل، ارتباط مستقيمي با اين سياست ها دارد .اين سياست ها را هم نهادهايي كه در تمامي جوامع وجود دارد تعيين مي كند .در جوامع مدرن امروز تمايل بر اين است كه اين سياست ها هرچه بيشتر  توسط نهاد آموزش و پرورش و نهاد خانواده به جامعه تزريق شده و نهاد سياست حداقل دخالت را در اين امور دارد. اما در جوامعي كه در آن ها نهاد سياست قدرتمندتر است، اين سياست ها توسط اين نهاد وضع و به جامعه ديكته مي شود. تجربه نشان داده است كه جوامع نوع اول در مهار بحران هاي اجتماعي موفق تر عمل كرده اند چون مردم راهكارهاي مقابله با آسيب هاي اجتماعي را وضع و از آن ها حمايت مي كنند. اما در جوامعي كه سياست هاي اجتماعي را نهاد سياست وضع مي كند، لاجرم بايد ضمانت هاي اجرايي آن ها را هم تعيين كند كه در اين حال استفاده از نيروهاي حافظ قوانين مثل پليس ضرورت پيدا مي كند.

حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي نيز به سياست هاي اجتماعي مربوط است. دراين مورد نيز وقتي حمايت از آسيب ديدگان به طور كامل در اختيار نهاد سياست قرار مي گيرد، اين نهاد از ديدگاه خود به آن ها نگاه مي كند، اما وقتي مردم يك جامعه به حمايت از اين آسيب ديدگان مي پردازند، بسيار عميق تر و كامل تر عمل مي كنند، چون مردم در متن اين آسيب ها قرار دارند، آن ها را خوب مي شناسند و براي حمايت از افرادي كه دچار بحران هستند انگيزه هاي قدرتمندي دارند. این یعنی همان موضوعی که رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تاکید دارند، یعنی حضور، مشارکت و بهره گیری از ظرفیت مردم در همه عرصه ها.

يكي از راهكارهاي حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي، سازمان ها و تشكل هاي مردمی و غیردولتي است. اين سازمان ها كه در تمامي جوامع ريشه دارند در عصر كنوني كاركردهاي مختلف و موثري پيدا كرده اند و نقش مهمي در حيات جوامع ايفا مي كنند. سازمان هاي غيردولتي با تاثيرگذاري در وضع و اجراي سياست هاي اجتماعي، در نقش هاي مختلفي مثل مشاور دولت، منتقد دولت وگاه حتي به عنوان بازوي اجرايي سياست هاي اجتماعي دولت ها فعاليت دارند. اين سازمان ها با ويژگي هاي منحصر به فردي كه دارند، امروزه به نماد کار  مردمی تبديل شده اند و به نظر مي رسد در هر جامعه اي كه اين سازمان ها فعال تر و گسترده تر عمل مي كنند،آرمان حكومت مردم بر مردم نمایان تر است و قطعا دولت با وجود مردم در کنار سیاست های خود، با زحمت، هزینه و مشکلات کمتری مواجه می شود.