تبعیض موقعیتی چگونه مانع رشد و توسعه می شود؟
مینا محمدخان خیرآبادی- پژوهشگر توسعه
تبعیض موقعیتی یا "نابرابری ساختاری" به وضعیتی اشاره دارد که در آن افراد یا گروهها بر اساس وضعیت اجتماعی، جنسیت، نژاد، مذهب، ملیت و دیگر عوامل، به طور ناعادلانهای مورد تبعیض قرار میگیرند. این نوع تبعیض میتواند در سیستمهای اداری به شکلهای مختلفی ظاهر شود، از جمله:
. حقوق و دستمزد: ممکن است افراد با ویژگیهای خاص، مانند جنسیت ، حقوق و دستمزد کمتری نسبت به دیگران دریافت کنند.
- فرصتهای شغلی: برخی افراد به دلیل ویژگیهای خاص، مانند ملیت یا مذهب، از دسترسی به فرصتهای شغلی برابر با دیگران محروم میشوند.
- قدرت و تصمیمگیری: در برخی سازمانها، افراد با ویژگیهای خاص، مانند منشأ اجتماعی یا تحصیلات ، به شکل ناعادلانهای از حضور در فرآیندهای تصمیمگیری و مدیریت محروم میشوند.
تبعیض موقعیتی در سیستمهای اداری میتواند به شکلهای مختلفی رخ دهد و موجب ایجاد نابرابری های ناعادلانهای در بین افراد شود. برای رفع این نوع تبعیض، لازم است که سیاستها و اقدامات مناسبی اتخاذ شود تا افراد برابری فرصت و حقوق داشته باشند. تبعیض موقعیتی در سیستمهای اداری به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل شامل موارد زیر میشود:
- قوانین و مقررات: سیاستها و قوانینی که در یک کشور یا سازمان وجود دارند، میتوانند تأثیر زیادی بر روی تبعیض موقعیتی داشته باشند. به عنوان مثال، قوانین مربوط به ترکیب جنسیتی و اقتصاد میتوانند تأثیر مستقیمی بر روی تبعیض موقعیتی داشته باشند.
- فرهنگ سازمانی: فرهنگ و اندازه گذاری های موجود در یک سازمان نیز میتوانند تأثیرگذار بر تبعیض موقعیتی باشند. مثلاً، چگونگی قرار گرفتن برخی افراد در سلسله مراتب سازمانی و یا ارزشهایی که در یک سازمان ترویج مییابد.
- توانمندیها و مهارتها: دسترسی به آموزش و پیشرفت شغلی نیز میتواند تأثیرگذار بر تبعیض موقعیتی باشد. این مهم شامل دسترسی به آموزش ورودی و آموزشهای حرفهای است.
- شیوه مدیریت: نحوه مدیریت و تصمیمگیریهای یک سازمان نیز میتواند نقش مهمی در تبعیض موقعیتی داشته باشد. این موضوع ممکن است شامل فرصتهای شغلی، ارتقاء و پیشرفت شغلی باشد.
- شیوههای انتخاب و استخدام: روشهای انتخاب و استخدام که در یک سازمان یا کشور وجود دارد نیز میتواند تأثیرگذار بر تبعیض موقعیتی باشد. به عنوان مثال، دسترسی به فرصتهای شغلی بر اساس تواناییها و صلاحیتها یکی از عوامل تبعیض موقعیتی است.
این عوامل به طور ترکیبی میتوانند تبعیض موقعیتی را در سیستمهای اداری تعیین کنند و میتوانند بهبود آن را نیز تحت الشعاع قرار دهند. برخی از راهکارهای مؤثر برای بهبود تبعیض موقعیتی در سیستمهای اداری عبارتند از:
- تشویق به تنوع فرهنگی و جنسیتی: ایجاد یک محیط کاری که از تنوع جنسیتی و فرهنگی حمایت میکند و این تنوع را به عنوان یک منبع ارزشمند شناخته، میتواند به کاهش تبعیض موقعیتی کمک کند.
- اصلاح سیاستهای استخدام و ارتقاء: تغییر سیاستهای استخدام و ارتقاء به نحوی که بر اساس تواناییها، دانش و تجربه افراد انجام باشد، میتواند از تبعیض موقعیتی جلوگیری کند.
- ایجاد فرصتهای برابر برای آموزش و پیشرفت شغلی: ایجاد فرصتهای برابر برای آموزش و ارتقاء شغلی برای همه افراد، بدون تبعیض، میتواند به کاهش تبعیض موقعیتی کمک کند.
- ایجاد سیاستها و رویههای منصفانه: تدوین و اجرای سیاستها و رویههای منصفانه در حوزه استخدام، ارتقاء و پاداش کارکنان، میتواند از تبعیض موقعیتی جلوگیری کند.
- آگاهیزایی و آموزش: ارائه آموزشهایی برای کارکنان و مدیران درباره تبعیض موقعیتی و راهکارهای کاهش آن میتواند به افزایش آگاهی و ارتقاء فرهنگ سازمانی منصفانه کمک کند.
- ارتقاء نظام پاداش و تشویق: ایجاد یک نظام پاداش و تشویق منصفانه که بر اساس عملکرد و تواناییهای کارکنان تعیین شود، میتواند از تبعیض موقعیتی جلوگیری کند.
این راهکارها ممکن است نیازمند تغییرات سیستمی و فرهنگی گسترده باشند، اما میتوانند منجر به بهبود تبعیض موقعیتی در سیستمهای اداری شوند.
انتهای پیام / روزنامه دیدهبان زاگرس